Tìm Hiểu Cải Lương

                                            ThÜ gºi bån.

 

Tìm hi‹u Cäi LÜÖng

cûa Ban KÎch ARCHIPEL  INDIGO

tØ ngày 6 ljn 20/1/2002

Quang Öi, tôi vØa trª låi Pháp sau hÖn 2 tuÀn Çi quan sát, nghiên cÙu Cäi LÜÖng v§i m¶t ban kÎch Pháp tØ Strasbourg ljn Saigon. ñÜ®c Minh Ng†c gi§i thiŒu, tøi này Çã ljn thæm và ÇÜ®c tham d¿ nh»ng bu°i tÆp cäi lÜÖng cûa nhà hát TrÀn H»u Trang (nÖi Çào tåo và trình diÍn và gìn gi» b¶ môn cäi lÜÖng duy nhÃt tåi Saigon) và ÇÜ®c d¿ các bu°i tÆp tåi nhà hát TrÀn H»u Trang Ç‹ xem các em tÆp tuÒng, tØ lúc b¡t ÇÀu coi kÎch bän, ljn lúc ráp v« v§i diÍn xuÃt, sau Çó là lên sàn diÍn thÆt.

N‰u không có nhà hát, có lë, cäi lÜÖng cÛng së bÎ mai m¶t (giÓng nhÜ nhåc c°) vì hiŒn tÜ®ng chåy theo nhåc m§i, nhåc ngoåi, Çã æn sâu vào tiŠm thÙc m†i ngÜ©i. ThÆm chí, cäi lÜÖng cÛng bÎ tân nhåc ÇÒng hoá luôn.

Ban kÎch gÒm ba ngÜ©i : Emmanuelle, Geraldine (diÍn viên kÎch), Dominique Hardy (ngÜ©i k‹ chuyŒn) và tôi, ÇÜ®c ngân khoän tài tr® cûa chính phû Pháp, Çi Saigon Ç‹ nghiên cÙu và së t° chÙc m¶t vª ‘kÎch + cäi lÜÖng’ v§i thành phÀn diên viên Pháp+ViŒt phÓi h®p.

T§i Saigon trÜa 6/1, trong không khí Ãm áp, tôi nhÜ quên mÃt cái lånh cûa Paris mù sÜÖng, Ç‹ b¡t tay vào viŒc lÆp chÜÖng trình làm viŒc, vì trܧc khi Çi, tôi Çã liên låc v§i các nghŒ sï, nhÜng không nhÆn ÇÜ®c thÜ trä l©i.

ñang loay hoay tìm ÇÎa chÌ, ÇiŒn thoåi Ç‹ g†i, thì Dominique vŠ t§i, nói r¢ng vØa g¥p Minh Ng†c ª h¶i trao Ç°i væn hoá Pháp ViŒt. Tôi ÇÜ®c nghe ti‰ng Minh Ng†c di‹n viên kÎch tØ Paris. NhÜng nh»ng lÀn Minh Ng†c sang Paris diÍn, thì nh»ng lúc tôi Çi diÍn xa, do Çó, không có dÎp Ç‹ g¥p ngÜ©i nghŒ sï này. Dominique ÇÜa cho tôi xem m¶t t© chÜÖng trình bu°i di‹n cûa Minh Ng†c ª ngoåi quÓc và nói Minh Ng†c cÛng muÓn g¥p tôi. Tôi có linh cäm, mình Çã g¥p ÇÜ®c ‘qu§i nhân’, vì Minh Ng†c là giäng viên cûa trÜ©ng cao Ç£ng ÇiŒn änh-sân khÃu Saigon. MØng quá, m©i Minh Ng†c ljn ngay, m¥c dù lúc Çó cÛng Çã 10 gi© Çêm. Trong lúc ch© Minh Ng†c, tôi g†i Kim Cúc, kš giä báo Thanh niên, ngÜ©i bån ÇÜ®c quen tØ 95, và chÎ cÛng vØa Çi d¿ Çåi h¶i ª Avignon v§i ban KÎch này trong mùa h¶i diÍn vØa qua.

CÛng rÃt may có Minh Ng†c và Kim Cúc giúp Ǫ gi§i thiŒu ljn các nÖi diÍn kÎch, cäi lÜÖng, n‰u không thì không th‹ h†c hÕi, trao Ç°i v§i nghŒ sï tåi Saigon ÇÜ®c t§i nÖi t§i chÓn.

Trong hai tuÀn, tôi Çã ÇÜa các bån Çi xem kÎch ª Trung tâm væn hóa Pháp ViŒt (IDCAF), sân khÃu nhÕ 5B Võ Væn TÀng, råp HÜng ñåo.

Tøi này cÛng ÇÜ®c d¿ m¶t bu°i gi° trong gia Çình nghŒ sï. Hôm Çó, nhóm Çã Çi Cû Chi, nhà cûa anh chÎ QuÓc Hùng- Thoåi Miêu (giám ÇÓc nhà hát THT) Ç‹ d¿ bu°i gi° ba anh, nhân ngày này, dân trong làng Çã ÇÜ®c thܪng thÙc m¶t Çêm hát ca nhåc tài tº Nam b¶, và nh»ng trích Çoån cäi lÜÖng mà h† Çã tØng ÇÜ®c xem qua các bæng vidéo hay trên truyŠn hình, cÛng nhÜ ÇÜ®c nhìn tÆn m¥t các Çào kép trÈ cûa nhà hát TrÀn H»u Trang.. Mà Çã thành thông lŒ h¢ng næm, sau khi các nam nghŒ sï Çá banh giao h»u v§i dân  làng bu°i trÜa, ljn chiŠu, m¶t bºa tiŒc cho khoäng 200, 300 khách m©i, toàn là nghŒ sï.

Khi tr©i vØa t¡t n¡ng, chÜÖng trình ca nhåc b¡t ÇÀu. Dân trong làng và các làng khác Çã ljn nghe, ÇÙng Çông nghËt cä sân cÕ, yên l¥ng thܪng thÙc m¶t chÜÖng trình Ç¥c biŒt mà anh chÎ QuÓc Hùng Çã Üu ái dành cho h†. Cº chÌ này cûa anh chÎ Çã làm cho dân chúng gi» ÇÜ®c truyŠn thÓng ca nhåc tài tº. Cäi lÜÖng miŠn luôn luôn sÓng gÀn v§i sinh hoåt nông thôn và æn sâu trong lòng ngÜ©i dân. Các nghŒ sï VÛ Linh, Thoåi Miêu, Thoåi MÏ, TÃn Giao, TÃn Beo… (và còn nhiŠu nghŒ sï n»a mà tôi không nh§ h‰t tên..) ÇŠu ljn d¿. Có nh»ng ngÜ©i ljn tØ Long An, CÀn ThÖ ho¥c tØ nÖi xa xôi nào Çó, Çã nh§ ngày truyŠn thÓng Ç‹ ljn chung vui và góp m¥t.

ñây là m¶t Çêm ‘V†ng C°’ rÃt Ç¥c biŒt mà không bao gi© tôi quên. Vì suÓt chÜÖng trình, ÇiŒu V†ng C° Çã ÇÜ®c các nghŒ sï hát xen kÈ v§i các ÇiŒu ca khác, mà m‡i lÀn xuÓng hò, là không th‹ thi‰u ÇÜ®c ti‰ng v‡ tay táng thܪng.

Quang có th‹ tܪng tÜ®ng mÃy ti‰ng ÇÒng hÒ trôi qua, v†ng c° là ÇiŒu nhåc chính trong Çêm nhÜ th‰ nào không? ThÆt là Ç¥c biŒt, nghe hoài, nghe mãi mà không bi‰t chán. M‡i ngÜ©i Çã hát m¶t phong cách cûa riêng mình, có bài v§i nói lÓi vô ÇÀu, có bài ÇÜ®c hát v§i bài bän nhÕ, có bài xen v§i tân nhåc (g†i là tân c° giao duyên) do Çó, chï m¶t ÇiŒu v†ng c°, mà rÃt linh Ƕng, khi diÍn tä tâm trång buÒn, v†ng c° ÇÜ®c hát v§i Lš con sáo, khi tÕ niŠm vui, v†ng c° ÇÜ®c hát v§i Thiên BÃt Túc, hay m¶t ÇiŒu nhåc hùng v.v.. nghe không chán.

Tøi này cÛng Çóng góp m¶t chút nh»ng bài dân ca do ‘ÇÀm’ hát ti‰ng ViŒt, tôi cÛng Çã m©i m†i ngÜ©i hát chung bài cò lä, trÓng quân. ChÜa có bu°i diÍn nào làm tôi xúc Ƕng nhÜ ª Çây, vì Çã ÇÜ®c hát và rû ngÜ©i ViŒt trong nܧc (tÌnh Cû Chi) hát v§i mình trong Çêm ca nhåc tài tº miŠn . ChÜÖng trình ca nhåc kéo dài t§i 23g Çêm cÛng chÜa dÙt, mà khán giä cÛng nhÜ Çang ª trong m¶t th‰ gi§i  thÖ m¶ng chÌ có l©i ca ti‰ng nhåc, yên l¥ng ÇÙng nghe không chen lÃn, xô ÇÄy ôn ào nhÜ tính thÜ©ng lŒ cûa mình.

RÒi låi còn ÇÜ®c d¿ m¶t bu°i thu cäi lÜÖng cûa Çài truyŠn hình n»a. ChÜa h‰t, chúng tôi cÛng Çã ljn chùa nghŒ sï thæm cô Phùng Há, næm nay, cô Çã 92 tu°i,  (theo lë phäi g†i b¢ng bà m§i phäi, nhÜng nghŒ sï thì lúc nào cÛng ‘trÈ ‘ nên tôi vÅn dùng ch» ‘CÔ’ Ç‹ nói vŠ cô). ñÜ®c m©i æn cÖm v§i cô tåi chùa, cùng v§i ông bÀu Xuân (Çoàn HÜÖng mùa Thu ngày trܧc), hiŒn nay gi» trách nhiŒm  ‘trù trì’ chùa. Và cùng các bån, chúng tôi Çã vi‰ng thæm bàn th© Ç‹ th¡p nhang cho các nghŒ sï, hiŒn Çang có m¥t tåi chùa: ThÀy Næm Châu, nghŒ sï Ba Vân, Thanh Nga, Hùng CÜ©ng, H»u Phܧc, cùng nh»ng nghŒ sï khác…rÒi Çi vi‰ng m¶ nh»ng nhân tài Çang n¢m yên  °n trong khuôn viên chùa NghŒ Sï (tôi së vi‰t m¶t bài khi ÇÜ®c ngÒi ti‰p chuyŒn v§i cô Phùng Há sau).

Trong 2 tuÀn chåy theo các Çào kép trÈ tåi nhà hát TrÀn H»u Trang, theo chân Minh Ng†c ljn TrÜ©ng NghŒ ThuÆt Sân KhÃu tåi ÇÜ©ng CÓng Quÿnh Ç‹ ÇÜ®c xem các diÍn viên kÎch trÈ Çang tÆp dÜ®t.

GÀn 30 næm xa Saigon, lÀn này, tôi ÇÜ®c quan sát các bu°i tÆp cûa nhà hát TrÀn H»u Trang, sân khÃu kÎch 5B, Idcaf,  thÃy khä næng cûa các diÍn viên trÈ rÃt Ça diŒn, không nhÜ ngày xÜa, m¶t ngÜ©i diÍn cäi lÜÖng cÛng là m¶t kÎch sï  có tay nghŠ v»ng ch¡c. Các em Çã tung hoành  trên sàn diÍn thoäi mái, chÙ không ‘Çóng kÎch’. ñiŠu này rÃt mØng, duy có ÇiŠu, âm thanh, ánh sáng, có lë theo thói quen, ho¥c không ÇÜ®c Ç¥t vào phÀn quan tr†ng, nên có phÀn không ÇÜ®c Çàng hoàng. Các nghŒ sï Çã quá lŒ thu¶c vào micro, nên Çã không ‘chÎu’ xº døng gi†ng nói trung th¿c cûa mình, thêm n»a, âm thanh mª quá l§n, cùng các ti‰ng vang, ‘êcho’ quá nhiŠu Çã làm cäi lÜÖng bÎ ‘mÃt Çi’ cái hay, cái chÃt lÜ®ng cûa mình.

Dominique, Manu cÙ hÕi tôi, các nghŒ sï có th‹ di‹n không cÀn hŒ thÓng âm thanh không? Tôi luôn luôn nói r¢ng, ª Çâu quen Çó, m‡i nÖi ÇŠu có cách làm viŒc cûa mình.  Bên Pháp này, m¶t ban kÎch khi lên sân khÃu diÍn, v« kÎch hay là phäi trung th¿c, có giá trÎ vŠ nghŒ thuÆt, khä næng diÍn viên, nhÃt là phäi diÍn t¿ nhiên, có nghiã là phát âm không cÀn ljn hŒ thÓng khu‰ch Çåi. NgÜ©i nghŒ sï muÓn Çåt ÇÜ®c tiêu chuÄn này, phäi h†c hÕi, tÆp dÜ®t rÃt c¿c kh°, chÙ không phäi muÓn lên sân khÃu là lên d‹  dàng nhÜ Çi ch®…Çâu.

Sau khi ÇÜ®c xem kÎch, cäi lÜÖng. Các bån Pháp rÃt cäm Ƕng, vì không bao gi© nghï r¢ng h† së có ÇÜ®c m¶t chÜÖng trình làm viŒc rÃt linh Ƕng này, cÛng nhÜ  ÇÜ®c g¥p tÃt cä nh»ng ngÜ©i cùng tâm huy‰t muÓn gìn gi» cäi lÜÖng ÇÜ®c nguyên vËn.NhÜng ÇiŠu làm tôi suy nghï, cÛng nhÜ là niŠm thao thÙc chung cûa nh»ng ngÜ©i có tâm huy‰t v§i nghŒ thuÆt c° nói chung, cäi lÜÖng nói riêng, làm cách nào Ç‹ bäo tÒn, phát huy và gi» cho cäi lÜÖng vÅn còn chÃt lÜ®ng còn ÇÃt sÓng, không bÎ mai m¶t?? … thÆt là m¶t ÇiŠu khó nghï Çó Quang.

Sau 75, ngÜ©i ViŒt tung ra kh¡p nÖi trên th‰ gi§i, Çây là m¶t ÇiŠu rûi cho quê hÜÖng, nhÜng cÛng là ÇiŠu may cho nghŒ thuÆt. Có Çi xa, m§i thÃy ÇÜ®c m†i ÇiŠu hay dª cûa xÙ ngÜ©i ta trong lãnh v¿c sân khÃu. Tôi låi ÇÜ®c ti‰p tøc làm công viŒc gieo r¡c âm nhåc dân t¶c tåi Çây, nên cái nhìn cûa mình cÛng có h†c hÕi ÇÜ®c phÀn nào cûa môi trÜ©ng mình sÓng. Tôi luôn luôn nhìn låi mình, Ç‹ mình còn thÃy ÇÜ®c mình, chÙ không, mình së bÎ thay Ç°i lúc nào không hay, rÒi theo thói quen, chÌ cho phÀn mình làm là Çúng thì Çáng buÒn.

Tôi rÃt mong muÓn các bån nghŒ sï trong nܧc có ÇiŠu kiŒn thuÆn l®i có th‹ Çi diÍn ª nܧc ngÜ©i, Ç‹ trao Ç°i, giao lÜu v§i nghŒ sï bån, nhÜ vÆy vØa ti‰p thu ÇÜ®c nh»ng ÇiŠu m§i lå và cÛng là dÎp Ç‹ ÇÎnh giá khä næng cûa mình. Có ÇÜ®c nhÜ vÆy, tinh thÀn v†ng ngoåi së ‘ít’ Çi, vì có Çi xa, m§i thÃy quê hÜÖng là nÖi mình thÜÖng yêu và ÇËp nhÃt. NhÃt là ÇÜ®c thÃy nghŒ thuÆt c° truyŠn luôn luôn ÇÜ®c m†i Üu ái quí tr†ng. Vì âm nhåc c° truyŠn là tinh hoa, là tình t¿ dân t¶c, cÀn ÇÜ®c gìn gi» và ph° bi‰n, Ç‹ cho th‰ hŒ sau này còn bi‰t ljn.

N‰u chúng ta có th‹ trao truyŠn låi cho con cháu nh»ng làn ÇiŒu dân ca nguyên th‹, Ç‹ con cháu hänh diŒn v§i nh»ng gì g†i là væn hoá xÙ mình v§i 4 hay 5000 næm væn hi‰n.

Tôi không hi‹u tåi sao bây gi© ª Saigon, ngÜ©i ta nói l§n quá, nhåc mª nghe månh quá. Tôi chÎu không n‡i khi âm thanh, ti‰ng Ƕng quá l§n ª Çây, vì nó ÇÜ®c tr¶n lÅn Çû loåi ti‰ng Ƕng và âm thanh. Trong hai tuÀn ª Saigon, m‡i khi Çi xem cãi lÜÖng là phäi lÃy theo gòn Ç‹ nhét l° tai Ç‹ ti‰ng Ƕng månh ÇÜ®c giäm b§t n‰u không së bÎ Çau tai. Tôi không hi‹u vì xa nܧc Çã quá lâu, nên tôi Çã bÎ méo mó cách thܪng thÙc hay cách thܪng thÙc trong nܧc bây gi© thay Ç°i khác mình?

Së k‹ Quang nghe ti‰p…

Trong chuy‰n Çi này, nh© g¥p Kim Cúc, ngÜ©i bån kš giä báo Thanh Niên và Minh Ng†c, Çåo diÍn và là thÀy dåy hát ª nhà hát TrÀn H»u Trang, thì Çã không làm ÇÜ®c m†i viŒc nhÜ mong muÓn.  

Trong hai tuÀn lÍ làm viŒc v§i tÓc Ƕ 300km/g Ç‹ có th‹ hoàn tÃt nh»ng gì Çã chuÄn bÎ tØ trܧc ª bên Pháp cho hai cô nàng Domi +Manu, mà cÛng vØa cho mình, cho gia Çình mình. ñây là ÇiŠu h‰t sÙc quan tr†ng cho tôi Çó Quang. B¡t ÇÀu tØ næm 95, tôi Çã cÓ g¡ng m‡i næm vŠ Saigon m¶t lÀn Ç‹ ÇÜ®c gÀn mË tôi, dù chÌ trong hai tuÀn lÍ ng¡n ngûi, Ç‹ ÇÜ®c sÓng bên mË nhÜ ngày nào còn trÈ, mà gi© Çây, mË tôi Çã ngoài 90 tu°i rÒi.

Nhìn mË gÀy y‰u trong cÖ th‹ chÌ còn da b†c xÜÖng, tôi xót xa trong lòng. M‡i Çêm, xin phép chÎ dâu Ç‹ ÇÜ®c ngû v§i mË. Khi mình bé thì tay mË rÃt êm cho con gÓi ÇÀu, gi© Çây ngÜ®c låi, mË n¢m trong tay tôi, ngû ngoan nhÜ em bé. Vì bán thân bÃt toåi, mË không th‹ xoay trª m‡i khi mõi mŒt, m¶t ti‰ng rên xi‰t cÛng ÇÛ làm cho tôi tÌnh giÃc, bi‰t r¢ng mË muÓn Ç°i th‰ n¢m. Tôi Çã nhË nhàng nói khÈ cho mË bi‰t r¢ng con Çã bi‰t mË Çau nhÙc thân mình vì xÜÖng cÓt rã r©i và bÒng mË thÆt nhË, nâng giÃc mË nhÜ bÒng em bé, vì s® mË Çau Ç‹ xoay trª th‰ n¢m. Sau khi Ç°i vÎ trí, mË låi ngû ngon trong tay con. Tôi låi nh¡m m¡t Ç‹ ti‰p giÃc ngû, vì ngày mai lãi phäi chåy lo công viŒc cûa ngÜ©i liên låc, thông dÎch cho ban kÎch m†i viŒc ª Saigon.

M‡i næm, vì Çã có møc Çích Çi Saigon, tôi Çã tranh thû Ç‹ làm m¶t viŒc gì Çó, vØa có l®i cho væn hoá, xã h¶i tåi quê nhà, vØa có ÇÜ®c chuy‰n Çi ÇÜ®c Çài th† bªi ban t° chÙc bên này, nhÜ th‰ Ǫ tÓn tiŠn cho gia Çình, lÜÖng thÀy giáo thì không có r¶ng rãi l¡m. Vì m‡i lÀn vŠ ViŒt Nam, tÓn l¡m Quang à. NhÜng ít có ai nghï ljn ÇiŠu này. NgÜ©i ViŒt ª ngoài nܧc, quen cách sÓng tåi Çây, Çi làm cä næm, ljn hè thì phäi Çi chÖi, nên h† chuÄn bÎ tiŠn Çi du lÎch.  Chi tiêu trong nܧc thÃp hÖn bên Pháp, nên tha hÒ phung phí và ÇÜ®c m†i ÇiŠu mà h† không th‹ có bên này.

Chuy‰n Çi tìm hi‹u cäi lÜÖng rÃt tÓt ÇËp là nh© hai ngÜ©i bån Çã nhiŒt tình giúp Ç«. Tôi rÃt bi‰t Ön Kim Cúc và Minh Ng†c, vì n‰u không có Cúc yÍm tr® tinh thÀn, không có Ng†c lo l¡ng, ch¡c là tôi không th‹ có ÇÜ®c chÜÖng trình nhÜ th‰ này.

CÛng trong chuy‰n Çi này, tôi rÃt vui vì Thäo, con gái thÙ hai cûa anh tôi Çã xin cô Oanh m¶t cây Çàn tranh Ç‹ tÆp. Thäo ª trong ban væn nghŒ quÆn, lo t° chÙc và dàn d¿ng chÜÖng trình væn nghŒ cûa quÆn Tân Th§i HiŒp. Qua l©i xin cûa Thäo, mà tôi có š giúp cháu mª l§p Çàn tranh cho ThÜ (chÎ cûa Thäo) dåy. Vì ThÜ có h†c Çàn tranh, trình Ƕ cÛng rÃt khá, ti‰ng Çàn thÆt hay và có th‹ dåy ÇÜ®c nh»ng ngÜ©i m§i b¡t ÇÀu h†c.

TØ m¶t š ÇÎnh ÇÖn giän, làm l§p Çàn tranh ª nhà này, Thäo Çã trình bày v§i ‘x‰p’ trong sª, và ÇÜ®c bi‰t Cung thi‰u nhi quÆn 12 sÍ xây xong sang næm. Ông Ãy muÓn Thäo t° chÙc trÜ©ng dåy âm nhåc dân t¶c tåi Çây. Tôi rÃt mØng vì Çây là cÖ h¶i Ç‹ cho cháu mình Çi làm công viŒc væn hoá tÓt ÇËp cho trÈ em và cho chính bän thân cháu. Tôi Çã ljn thæm các ngÜ©I bån mà mình tin là h† có th‹ giúp Thäo vØa t° chÙc vØa có tín nhiŒm. Tôi Çã bàn v§i anh Hoàng CÖ Thøy, nhåc sï rÃt hay vŠ các nhåc cø dân t¶c làm thÀy Ç‹ cháu ti‰p tøc h†c thêm, cÛng là ngÜ©i trách nhiŒm vŠ giáo trình các b¶ môn, duy môn Çàn tranh thì së do hai chÎ ThÜ và Nga (PhÜ®ng Ca Saigon) dåy.

Tôi rÃt vui, nhÜ vÆy PhÜ®ng Ca (trÜ©ng âm nhåc dân t¶c ViŒt Nam tåi Pháp) së  có chi nhánh trong nܧc. CÛng nhÜ Çã tìm ÇÜ®c viŒc làm cho bè bån, cho con cháu mình. HiŒn tåi, mª l§p Çàn tranh ª nhà trܧc, t§i ngày khai giäng sang næm, së có bu°i bi‹u diÍn Çàn tranh ra m¡t m†i ngÜ©i và khai giäng trÜ©ng nhåc..

Quang bi‰t không, ngÒi trܧc m¶ bÓ mË, tôi Çã nói là con rÃt mØng ÇÜ®c dÎp vŠ thæm bÓ mË, m¥c dù phäi làm viŒc rÃt c¿c nh†c cho tinh thÀn, nhÜng Çây là cÖ h¶i Ç‹ Çi, n‰u không thì ch£ng bi‰t bao gi© con m§i ÇÜ®c vŠ g¥p bÓ mË.

ThÆt tình mà nói, tôi rÃt s® ma, s® t§i nghïa trang, vÆy mà trong th©i gian ª Saigon, nh»ng lúc có th‹ vŠ  ÇÜ®c nhà anh, ngû trong nhà th© ngay trܧc bàn th© gia t¶c, tôi låi cäm thÃy Ãm lòng và có cäm tܪng nhÜ m†i ngÜ©i trên bàn th© rÃt thÜÖng yêu mình. ñêm Çêm, tôi ngû rÃt ít, chØng 2,3 gi© khuya là thÙc giÃc, lÃy chÜÖng trình làm viŒc ra Ç‹ suy nghï, chuÄn bÎ cho ngày mai. Nhìn hình änh  bÓ mË, các anh em, các ngÜ©i Çã mÃt, tôi không có cäm giác s® häi gì cä.

Bà chÎ dâu tôi, vì không thuÆn v§i mË lúc sÓng, nhÜng tØ khi mË chÒng mÃt, Çã n¢m mÖ thÃy mË. NhÜng lÀn nào cÛng vÆy, toàn là cänh bÎ mË chÒng Çu°i xô, không cho ª trong nhà, trong giÃc mÖ chÎ Ãy bÎ rÜ®c chåy mŒt thª…(tính ra tØ lúc mË tôi mÃt ljn gi© m§i có 7 tháng mà thôi) làm chÎ Ãy m‡i ngày phäi g†i mË vŠ æn cÖm nhÜ lúc sÓng thì m§i ÇÜ®c yên thân.

Tôi Çã n¡m tay ñÙc thÆt lâu trong tay mình và khÃn mË có linh thiêng thì xin tha thÙ cho, và xin mË giúp mình lo cho các cháu Çang cÀn s¿ phù h¶ cûa bà. Ngày trܧc, chÎ dâu tôi không có chú tr†ng sæn sóc mË chÒng, bây gi© thì rÃt siêng d†n dËp mÒ mä (vì bÓ mË cùng nh»ng ngÜ©i trong gia Çình ÇÜ®c chôn tåi ÇÃt nhà). ThÃy chÎ Ãy m‡i sáng ngû dÆy s§m Çi tܧi hoa, m‡i chiŠu Çi quét vÜ©n tÜ®c såch së, tôi tin r¢ng bÓ mË tôi cÛng Çã tha thÙ cái tính gàn bܧng cûa cô con dâu duy nhÃt. Hy v†ng s¿ tÌnh ng¶ cûa chÎ dâu së tÓt ÇËp cho các cháu tôi vŠ sau.

Hy v†ng së ÇÜ®c g¥p låi gia Çình Quang trong tháng næm, bây gi©, tôi Çang suy nghï làm sao Ç‹ giúp Domi g¥p x‰p air VN tåi Çây Ç‹ xin vé Çi  mi‹n phí, hay ÇÜ®c b§t phÀn nào cho ban kÎch, vì có th‹, ban kÎch së sang ViŒt Nam diÍn trong Çåi h¶i væn hoá ª Hu‰..

 

Thân m‰n,

PhÜÖng Oanh.


                                                         

Ce contenu a été publié dans Tiêng Viêt. Vous pouvez le mettre en favoris avec ce permalien.